Genel olarak ana arı kalitesini etkileyen özellik ve faktörler olarak genetik yapısından tutun çevresel faktörlere kadar farklılık arz etmektedir. Ana başlıklar olarak genetik ve çevresel olarak ikiye ayırabiliriz. Bu ayırmış olduğumuz ana başlıkların içinden ilerleyerek daha fazla bilgi vermeye çalışalım.
Genetik Özellik:
Bir ana arının genetik özelliğin değiştiren önemli unsur olarak erke arı varlığıdır. Erkek arılar doğal olarak var olan özelliğini ana arıyı aktarmaktadırlar. Erkek arının ana arıya aktardığı genetik özellik doğal olarak ana arı ile birlikte koloniye aktarılmaktadır. Bu şekilde ana arının üretim sahasında çalışması yapılan arı ırkı ile ilgili doğru ırk seçimi ve o bölgeye ait ekotipinin tespit edilerek doğru ana arı yetiştirme yöntemleri ile ana arı üretilmesidir.
Çevresel Faktörler:
Ana arının yetiştirme yapılacağı mevsim de çok önemlidir. Çünkü ilkbaharda üretimi yapılan ana arı ile yazı sonu üretimi yapılan ana arı kalitesinde farklılıklar ortaya çıkacaktır. İlkbahar ve yaz öncesi erke arı popülasyonu çok olduğu için ana arılarda yeterli ve kaliteli döllenme olacaktır ama yazı sonu gibi bir döneme ana arı üretimi yapma yetersiz döllemeden dolayı istenilen ana arılar çıkmayacaktır. Yine transfer yöntemi ile ana arı üretimi yapılacağı için larvanın yaşı çok önemlidir. Ayın şekilde larva alacağımız kolonini mevcut sayısı da fazla olması gerekmektedir. Larva transferinden sonra bakıcı koloninin güçlü olması ve daha sonra bitirici koloninin bakımı da ana kalitesini etkileyen önemli özelliklerden sayabiliriz.
Genetik özellik ve çevresel faktörleri bir araya getirip değerlendirdikten sonra üretimi yapılan ana arının mg olarak ağırlığı ve sperm kesesinin büyüklüğü daha sonrasında yumurta atmaya başlama süresi ana arının kalitesini oluşturmaktadır. Yine ana arı koloniye verilip kabul edildikten sonra uzun vadede yumurtlama süreci sonrası koloninin sağlıklı olması ana arının iyi olduğunun göstergesidir.
Özetle ana arı kalitesini etkilen faktörler:
Ana arı yetiştirilen damızlık koloninin özellikleri
Aşılanan larvanın yaşı
Ana arının yetiştirilme yöntemi
Başlatıcı ve bitirici kolonilerin popülasyonu
Bir koloniye transfer edilen larva sayısı
Ana arı yetiştirme mevsimi
Erkek arı popülasyon varlığı
Kolonilerin beslenmesi
